"Wie het zelf voelt, vergeet het nooit weer"
Aktief Online. De Keerzijde organiseert ervaringstrainingen voor mensen die werken in de zorg. Het doel is dat zorgverleners zich beter kunnen verplaatsen in de van hun afhankelijke zorgvrager. Het middel: trainingen voor zorgmedewerkers en hun managers. Opvallendste programma-onderdeel: zelf ervaren hoe het is om verzorgd te worden.
Het kantoor van De Keerzijde is gevestigd in Terheijden, een dorp nabij Breda. "Maar ik heb ook jaren in het Noorden gewoond en gewerkt, dus daar geven wij eveneens met regelmaat trainingen", zegt oprichtster en eigenaar van De Keerzijde, Lieke du Bois. De ervaringstrainingen worden op de zorglocatie zelf gegeven of op een andere, centraal gelegen plek, zoals bijvoorbeeld De 4 Elementen in Stroobos. De Keerzijde beschikt over zeven coaches en achttien begeleiders, allen met jarenlange ervaring in de zorg. Deze laatsten nemen bij de trainingen de rol van zorgmedewerker op zich.
Respect is een basis
"Bij onze trainingen is het de bedoeling dat de deelnemers emotioneel geraakt worden, waardoor ze beseffen wat verlies van eigen regie voor henzelf betekent", zegt Lieke du Bois. "Daarvoor is het belangrijk dat wij een veilige omgeving scheppen, waarin de deelnemers zich kwetsbaar kunnen opstellen." Dat bewerkstelligt De Keerzijde door met coaches en begeleiders te werken die met grote zorgvuldigheid zijn geselecteerd. Lieke: "Het zijn allen prettige, warme persoonlijkheden met groot respect voor mensen die werken in de zorg."
Kennis-, mee- en waarmaken
Het trainingstraject waarmee De Keerzijde bekend is geworden, beslaat vier dagdelen, die verspreid over enkele weken worden aangeboden. De training bestaat uit drie delen: 'kennismaken', 'meemaken' en 'waarmaken'. Bij het eerste en laatste deel heeft een coach van De Keerzijde de leiding. Bij het middelste deel - het 'meemaken' - voeren de begeleiders de regie.
"Wat is goed voor onze bewoner, onze cliënt?"
Bureaucratie in de organisatie, onderlinge conflicten of bijvoorbeeld de gevolgen van personeelstekort zijn onderwerpen waarmee de deelnemers naar de training komen. Hiervoor is in de fase 'kennismaken' alle aandacht. Op de ingebrachte vragen wordt naar antwoorden gezocht met het beeld van de zorg-benodigde mens voor ogen. Oftewel: wat heeft de cliënt waarvoor jij werkt nodig? Hoe kan jij de problemen waartegen je aanloopt verkleinen zodat bewoners/ cliënten/ patiënten daar beter van worden?
"Zij kiezen er niet voor"
"Of het nu gaat om mensen met een verstandelijke beperking, jongeren in een gezinshuis, patiënten in een ziekenhuis of ouderen in het verpleeghuis, allen hebben er niet voor gekozen te wonen in een groep," vertelt Lieke over de ervaringstraining van De Keerzijde. "Ze hebben er ook niet voor gekozen verzorgd te worden. Het is alleen wel onderdeel van hun leven. Hoe voelt het als er altijd iemand op je let? Gewoon omdat iemand verantwoordelijk is gesteld voor jou. Hoe voelt de bewoner zich die nooit ongemerkt de kamer kan verlaten, het toilet kan bezoeken of voor de spiegel kan gaan staan?"
Welk effect heeft jouw gedrag?
Hoe voelt het als je in een rolstoel zit en mensen ineens 'over' je praten in plaats van 'met' je? Hoe voelt het als jij je net waste onder begeleiding en de begeleidster zegt: "Knap hoor Lieke, goed gedaan".
"Ik geloof dat er stoom uit mijn oren kwam toen ik dit hoorde bij een ervaringssessie waaraan ik zelf meedeed", vertelt Lieke du Bois. "Het zijn voorbeelden van dagelijkse praktijksituaties waarbij zorgmedewerkers soms onvoldoende stilstaan bij het effect van hun goed bedoelde gedrag. Als een patiënt of bewoner wel aangeeft dat hij de benadering van de zorgmedewerker onprettig vindt, wordt het vaak weggewuifd omdat 'het zo niet is bedoeld'. Echter, wanneer je zelf gevoeld hebt, hoe bepaald gedrag over komt, zal dat jouw gedrag direct in positieve zin veranderen."
Hoe voelt dat?
"Hoe voelt het als je met een team dat kampt met personeelstekort - een veel voorkomend probleem tegenwoordig - hebt besloten om met de hele groep te gaan wandelen? De begeleiders van De Keerzijde geven de cursisten opdracht hun jas aan te trekken en even te wachten. Wat doet dat met je als je daar staat in de hal? Hoe voelt 'even'? De deelnemers krijgen nadrukkelijk de opdracht niet een typetje te gaan spelen. Ze blijven gewoon zichzelf terwijl 'ze even wachten'."
"Zo moet je dat niet opvatten", of toch wel?
"In de laatste fase van het trainingstraject, het waarmaken, reflecteren we vervolgens op onszelf en elkaar. Wat heb je waargenomen bij je zelf? Wat zag je bij je collega´s? Wat van deze ervaring neem je mee naar je werkplek? Wat wil je daar gaan veranderen? Wat kan jij doen?"
Erkende opleiding
De Keerzijde scoorde vanaf het begin erkenning met de training. Lieke du Bois: "We geven de trainingen sinds 2007. In 2010 werden we genomineerd voor Zorgonderneming van het Jaar. In 2012 stonden we op de 44ste plek van de Innovatie Top 100. Sinds 2012 voldoen we aan het kwaliteitskeurmerk CEDEO. Deelnemers aan het trainingstraject 'Kennismaken, meemaken en waarmaken' behalen tevens vijftien accreditatiepunten voor het Kwaliteitsregister V&V of het Register Zorgprofessionals. Vanwege onze Cedeo erkenning wordt er iedere twee jaar een onderzoek verricht naar onze klantendiensten. In mei 2018 scoorden we daarbij 97,2% klanttevredenheid".
Keerzijde Academie
Naast deze trajecten en diverse workshops voor speciale doelgroepen zoals managers, mantelzorgers of verpleegkundigen geeft De Keerzijde sinds kort ook een Entree Opleiding Zorg die acht tot twaalf weken duurt.
"Dit is de start van De Keerzijde Academie", vertelt Lieke du Bois. "Mensen met afstand tot de arbeidsmarkt worden zoveel mogelijk in de praktijk, door coaching on the job, opgeleid als welzijnswerker/zorgassistent. Selectie van hiervoor geschikte mensen, het inwerken en de intervisie in het natraject worden uitgevoerd door zorgprofessionals van De Keerzijde. Dit gebeurt in nauwe samenspraak met de organisatie die deze mensen daarna in dienst neemt, al of niet in combinatie met een BBL opleiding.